نیمه پنهان یارانه آرد | درباره دو روی سکه یک مصوبه دولتی که از قاچاق آرد جلوگیری می‌کند

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ قیمت آرد صنف و صنعت از ۲ هزارو ۷۰۰ تومان به ۱۲ هزار تومان رسید. یعنی حدود ۵/۴ برابر افزایش یافت. حتما این خبر را در روز‌های اخیر خوانده و شنیده اید، اما آیا خبر خوبی است یا نه؟ حتما تا زمزمه گرانی آن هم پنج برابری به گوشتان بخورد، مغزتان سوت می‌کشد و می‌گویید صددرصد بد و حتی شاید از این سوال ما تعجب کنید. حالا کمی آرام باشید تا بتوانیم ابعاد دیگر ماجرا را با هم بررسی کنیم.

افزایش قیمت گندم چه سودی دارد؟

برای رسیدن به نتیجه، بگذارید به چند پرسش ساده پاسخ بدهیم. آیا افزایش قیمت آرد، باعث زیاد شدن نرخ محصولات آردبر می‌شود؟ طبیعتا بله، پس نکته مثبت آن کجاست؟ آنجا که دیگر یارانه تعلق گرفته به گندم و آرد دولتی از طریق محصولات آردبر مانند ماکارونی، کیک و کلوچه به جای مردم کشورمان نصیب همسایه‌ها نمی‌شود. دومین نکته مثبت ماجرا، قطع زنجیره حیف ومیل عده‌ای سودجو در سفره آرد و نان از همان ابتدای تامین گندم تا رسیدن به سفره مردم است، پس مردم با گرانی کالایی مثل ماکارونی که یکی از اقلام مهم سبد دهک‌های پایین جامعه است، چه کنند؟ کار دولت به همین تصمیم ختم نمی‌شود. دولت حتما باید با یک برنامه ریزی درست، یارانه آرد را به دست دهک‌های متوسط و پایین جامعه برساند.

آیا تفاوت قیمت آرد نان (آرد نانوایی‌های دولتی ۶۵۰ تومان و آرد نانوایی‌های نیمه یارانه‌ای ۹۰۰ تومان است.) با قیمت آرد صنف وصنعت (هرکیلو ۱۲ هزار تومان) باعث ایجاد فساد گسترده در این بخش نخواهد شد؟ حتما فساد ایجاد می‌شود. از نظر کارشناسان، دولت باید در گام‌های بعدی قیمت گندم را یکسان سازی کند و یارانه را مستقیم به دست مردم برساند. (اکنون این اقدام به صورت آزمایشی در استان زنجان درحال انجام است.)
بگذارید کمی به عقب برگردیم؛ هفتم بهمن بود که در گزارشی با تیتر «صادرات سیاه آرد» برایتان از خروج یارانه گندم و آرد صنف و صنعت از طریق صادرات محصولات آردبر به کشور‌های همسایه نوشتیم و اتفاقا بازخورد‌های خوبی نیز از آن دریافت کردیم.

خلاصه ماجرا این بود که ۷۰ درصد آرد تولیدشده از گندم ۲ هزارو ۷۰۰ تومانی صنف و صنعت در استان ما به خارج از کشور صادر می‌شود؛ البته این فقط مربوط به خراسان رضوی نیست و کمتر یا بیشتر در استان‌های دیگر هم ماجرا همین است. این یعنی دولت چه گندم را با ارز ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی وارد می‌کرد و چه با نرخ تضمینی از کشاورزان می‌خرید، درنهایت با دریافت یارانه به قیمت ۲هزارو ۷۰۰ تومان به فعالان صنف و صنعت می‌فروخت تا پس از تبدیل شدن به آرد، برای تولید کالا‌هایی مثل ماکارونی، کیک، کلوچه و... یا همان محصول‌های آردبر استفاده شود، اما درنهایت بیشتر این محصولات به خارج از کشور صادر می‌شود و یارانه دولتی به جیب خارجی‌ها می‌رسد. بسیاری از فعالان این حوزه، راه جلوگیری از این اتفاق را حذف یارانه دولتی و واقعی شدن قیمت آرد از یک سو و پرداخت یارانه مستقیم به دهک‌های پایین جامعه ازسوی دیگر می‌دانند.

اقدامی به نفع مردم

«این اقدام دولت در صورت ادامه درست مسیر به نفع کشور و مردم است.» این نظر رئیس انجمن صنفی کارخانجات آرد استان‌های خراسان در گفتگو با شهرآرانیوز، درباره افزایش قیمت آرد در بخش صنف و صنعت است. حسن حسینی ادامه می‌دهد: یارانه‌ای که دولت برای نان مردم و محصولات آردبر پرداخت می‌کند، تقریبا با یارانه سوخت برابر است. یعنی دولت چندده هزارمیلیارد تومان یارانه به این بخش پرداخت می‌کند. بیش از ۴۰ سال است که دولت این یارانه را پرداخت می‌کند و سر این سفره آدم‌های زیادی نشسته اند.

اگر از یارانه این بخش در خوش بینانه‌ترین حالت ۲۰ درصد پرت شود، می‌دانید چه عددی خواهد شد؟ این پول نه به جیب آدم‌هایی که هدف حمایت دولت هستند، می‌رود و نه به جیب آدم‌هایی که ماجرای آرد و نان را اداره می‌کنند. نمی‌شود که دولت، گندم ۲ هزارو ۷۰۰ را مثلا به کارخانه کیک و کلوچه بدهد و درمقابل، هم ارزی وارد نشود و هم کالا با نرخ ارزان تری به خارج از کشور برود.

رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان خراسان رضوی می‌افزاید: دولت می‌خواهد قشر خاصی از جامعه را حمایت کند. قرار نیست دولت، نان و بنزین ارزان را به کسانی که به رشد اقتصادی خوبی رسیده اند، بدهد، اما باید یارانه را مستقیم به دست اقشار کم درآمد و دهک‌های پایین جامعه برساند.

جلوگیری از فساد

حسینی درباره ایجاد فساد به دلیل اختلاف بیش از ۱۱ هزار تومانی قیمت آرد نان با آرد صنف و صنعت نیز می‌گوید: اگر دولت فقط بخواهد در آرد صنف و صنعت افزایش قیمت ایجاد کند، فساد در بخشی که گندم ۶۵۰ تومانی می‌دهد، بیشتر خواهد شد. از کارخانه آرد بگیرید تا نانوا و دستگاه‌هایی که حواله صادر می‌کنند، همه درگیر فساد خواهند شد. این تفاوت قیمت باید حذف شود.

اکنون دولت، استان زنجان را به عنوان استان آزمایشی انتخاب کرده است و گندم را در آنجا به یک قیمت می‌فروشد، اما قیمت آرد متفاوت است؛ یعنی یارانه را به نانوا می‌دهد. حالا سوال این است که یارانه را به مردم بدهیم یا نانوا؟ اگر این یارانه در دست نانوا باشد، ممکن است به عنوان خرید کارت بکشند تا نشان دهند نان‌ها فروخته شده است، اما درحقیقت نانی نفروشند. دولت امکانات لازم برای شناسایی جامعه هدف به منظور پرداخت یارانه را دارد. می‌روند کارت می‌کشند، اما نان را نمی‌برند و آرد پیش نانوا می‌ماند. دولت توانایی این نوع مدیریت را دارد، پس به نظر من باید این حق را به مردم بدهند.

جنجال رسانه‌ای؟

او در ادامه به اعلام یک شبه افزایش قیمت آرد توسط دولت و بی خبری جامعه تولیدکننده و مصرف کننده اشاره می‌کند و می‌افزاید: این اقدام باعث شد که خیلی‌ها انتقاد کنند و بگویند قیمت ماکارونی چندبرابر می‌شود، چرا زودتر اعلام نکردند و... پاسخ من به این افراد این است: مگر در خیلی از جا‌هایی که دولت هیچ یارانه‌ای نمی‌دهد، قیمت‌ها چندبرابر نشده است؟ صاحبان ذی نفع از سفره آرد و گندم هیاهوی رسانه‌ای راه می‌اندازند تا همچنان از این شرایط سود ببرند.